Ký sinh trùng có thể sinh sống trên thực vật, động vật, con người,… Nói cách khác, loài sinh vật này sống ở nhiều môi trường khác nhau. Bài viết sẽ tập trung đi sâu vào ký sinh sống trên cơ thể người, để bạn trang bị kiến thức về ký sinh, biết được các biện pháp phòng tránh và xử lý khi gặp phải.
Tình hiểu chung về ký sinh trùng
Ký sinh trùng được hiểu là những sinh vật sống nhờ vào cơ thể của sinh vật khác, loài vật này muốn tồn tại phải lấy đi chất dinh dưỡng của sinh vật bị ký sinh, hay còn gọi là vật chủ. Cả con người, động vật và thực vật đều sẽ có những loại ký sinh khác nhau luôn tồn tại.
Ký sinh trùng ở con người lây truyền qua nhiều con đường, trong số đó phải kể đến con đường ăn uống là phổ biến nhất. Đặc thù nước ta nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới, nếu không bảo quản kỹ thức ăn thì chúng dễ dàng xuất hiện ký sinh. Bệnh do ký sinh gây ra có thể nói là rất nhiều, gây tác động tiêu cực đến sức khỏe người mắc.
Loài vật này khi sống trên cơ thể khó có thể gây ra trường hợp tử vong, nhưng đôi khi sẽ mang đến những cơn đau quằn quại. Nó còn là nguyên nhân dẫn đến những chấn thương, gây độc, ức chế miễn dịch, kích thích phản xạ co thắt của ruột. Vậy nên, bạn cần có kiến thức về loại bệnh trên để được chữa trị kịp thời.
Nếu chủ quan, để ký sinh sống quá lâu trong cơ thể sẽ dẫn đến những hệ lụy không tưởng cho sức khỏe, thậm chí đã có người tử vong vì loài vật này, dù chiếm một số lượng ít nhưng mọi người vẫn phải cẩn trọng. Các loại ký sinh trùng đa số có thể nhìn được bằng mắt người, một số nhỏ hơn chỉ có thể quan sát bằng kính hiển vi.
Các loại ký sinh trùng mà bạn cần nắm rõ
Như đã nói, những loài vật này sẽ sinh sống trên cơ thể chúng ta, được chia thành nhiều loại nhưng chung quy vẫn là nguyên lý hoạt động lấy chất dinh dưỡng của con người để nuôi chúng. Có 3 loài ký sinh, đó chính là: Động vật đơn bào nguyên sinh, giun sán, kí sinh ngoài da.
Động vật đơn bào nguyên sinh
Trong tất cả các loại ký sinh trùng ở người, 70% có thể nhìn bằng mắt thường, 30% phải quan sát bằng kính hiển vi mới thấy được, đó chính là động vật đơn bào nguyên sinh. Chúng có cấu tạo vô cùng đơn giản và kích thước siêu nhỏ, đơn bào có nghĩa là chỉ có một tế bào nhưng chức năng cũng chuẩn chỉnh như đa bào.
Động vật nguyên sinh đơn bào có đầy đủ chức năng sinh lý như hô hấp, bài tiết, lấy dinh dưỡng nuôi sống cơ thể, sinh sản vô tính,… Đa số loài này sống trong môi trường đất, nước, nhưng cũng có một số sống ký sinh trên cơ thể con người, động vật và thực vật.
Một số đơn bào nguyên sinh có thể kể đến trùng chân giả, trùng roi, trùng lông, trùng bào tử, microsporidia,… Trong những cái tên vừa kể trên, trùng chân giả gây biến chứng trên màng não, trùng roi gây bệnh đường tiêu hóa và sinh sản vô tính rất nhanh, trùng bào tử khiến cơ thể sốt rét,…
Giun sán – Ký sinh trùng chiếm tỷ lệ lớn trên cơ thể người
Trên cơ thể người, đây có lẽ là loài ký sinh trùng chiếm số lượng nhiều nhất. Hệ đường ruột rất dễ bị loài này xâm lấn, chúng hút chất dinh dưỡng khiến cơ thể không phát triển. Từ đó, tăng kích thước qua mỗi ngày, có những ca mổ giun ghi nhận con giun dài tận 2 mét.
Điểm danh một số loại giun như giun đũa, giun tóc, giun móc, giun kim; điểm danh một số loại sán như sán lá gan, sán lá phổi, sán lá ruột, sán chó, sán lợn,… Con người rất dễ mắc sán lây truyền từ động vật qua con đường ăn uống, cho nên bạn phải có kiến thức để hình thành chế độ ăn uống khoa học.
Thống kê cho thấy, hiện nay số lượng người mắc giun sán tăng lên đáng kể do thói quen ăn uống phi khoa học, thích những đồ ăn tái sống, đặc biệt là món tiết canh. Nếu bạn muốn có một cơ thể khỏe mạnh, một hệ đường ruột tốt thì ngay từ bây giờ hãy gạch bỏ những cái tên này trong thực đơn hằng ngày của bạn.
Ngoại ký sinh – Ký sinh trùng ít nguy hiểm nhất
Ngoại ký sinh có đặc điểm là dễ điều trị dứt điểm, có thể kể đến rệp, chấy, rận, ve,… Những loại ký sinh này sống bên ngoài da, không tác động đến lục phủ ngũ tạng nên nhìn chung là dễ điều trị, có thể trị dứt điểm bằng cách dân gian hoặc theo ý khoa đều được.
Rệp sinh sống ở những môi trường gỗ ẩm thấp, dễ dàng lây lan sang người, phổ biến nhất là khi bạn nằm ngủ dễ bị rệp cắn. Nhắc đến chấy, một căn bệnh phổ biến gây ra cảm giác ngứa ngáy ở vùng đầu, bạn có thể nhiễm trùng khi gãi nếu tác động lực mạnh làm gây ra vết thương hở.
Những dấu hiệu cho thấy bạn đã nhiễm ký sinh trùng
Dấu hiệu cảnh báo giúp chúng ta biết được sự tồn tại của ký sinh trên cơ thể, từ đó thăm khám kịp thời để điều trị dứt điểm. Nếu chủ quan sẽ khiến tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn, dù không gây ra cái chết cho vật chủ nhưng chúng gây ra những cơn đau dữ dội, nhất là hệ đường ruột.
Liệt kê một số triệu chứng phổ biến như sau: Đau và co thắt dạ dày, buồn nôn hoặc nôn mửa, mất nước, giảm cân, sưng hạch bạch huyết, ngứa ngáy, cảm nhận như có thứ gì bên trong da mình, tiêu chảy, nổi mề đay, phát ban,… Đó là những dấu hiệu thường gặp ở một người đã bị nhiễm ký sinh mà bạn cần lưu ý.
Nguyên nhân khiến bạn trở thành nạn nhân của ký sinh
Thực tế cho thấy, cơ thể người bị nhiễm ký sinh trùng hơn 90% là do khâu ăn uống, thức ăn kém vệ sinh, chưa chín kỹ, uống nước bẩn, ăn rau chưa rửa là những nguyên nhân hàng đầu khiến ký sinh có cơ hội sinh sống trên cơ thể người. Phần trăm còn lại là do muỗi, rệp, chấy, ve tác động bên ngoài cơ thể, dù ngoại ký sinh ít nguy hiểm hơn.
Những món ăn hàng đầu khiến giun sán có cơ hội tiếp cận với bạn đó chính là tiết canh, đồ ăn tái, sống, đặc biệt là ăn thịt chó, thịt heo chưa chế biến kỹ. Ăn uống chung dụng cụ với người mắc các bệnh về đường ruột cũng là nguyên nhân lây nhiễm. Và khi tiếp xúc với chó, mèo có ve bạn cũng sẽ dễ bị ký sinh vào người.
Tìm đến bác sĩ ngay khi nghi ngờ nhiễm ký sinh trùng
Khi gặp những triệu chứng đã kể trên, bạn cần tìm đến bác sĩ để được làm các xét nghiệm y khoa, điều trị kịp thời sẽ khiến ký sinh không thể lây lan ra nơi khác. Phát hiện càng sớm, bác sĩ sẽ càng dễ dàng để điều trị dứt điểm, vì khi đó số lượng ký sinh trong cơ thể còn ít.
Một số phương pháp dân gian không khoa học sẽ khiến cho tình trạng nhiễm khuẩn trở nên trầm trọng hơn. Tốt nhất, khi cảm thấy ngứa ngáy khó chịu, cảm nhận hệ đường ruột có sự bất thường, nên lập tức đến bác sĩ thăm khám để được tư vấn kỹ lưỡng.
Xét nghiệm giúp bạn chẩn đoán ký sinh trùng
Sau khi nêu những triệu chứng mà bạn mắc phải, bác sĩ đã khoanh vùng được loại bệnh. Nhưng nếu muốn biết chính xác loại ký sinh đang sống trong cơ thể bạn là loại nào, cần thực hiện thêm một bước, đó chính là xét nghiệm tìm ra ký sinh trùng đang hoành hành trong cơ thể.
Việc chẩn đoán muốn chính xác cần làm thêm bước xét nghiệm lâm sàng, quy trình này sẽ không tốn nhiều thời gian của bạn. Nhưng lợi ích mang lại vô cùng lớn, nó sẽ giúp bác sĩ biết được chính xác loại bệnh, từ đó có phác đồ điều trị đi đúng trọng tâm, nếu không làm xét nghiệm rất dễ nhầm lẫn giữa các loại giun sán.
Tổng hợp những phương pháp phòng ngừa ký sinh
Muốn phòng ngừa ký sinh trùng không xâm nhập vào cơ thể, bạn cần triệt tiêu con đường nào nó có thể tiếp cận với con người, đó chính là khâu ăn uống. Thực chất, chỉ cần mảng vệ sinh thực phẩm được đảm bảo, bạn đã loại bỏ được 90% nguy có ký sinh tác động vào cơ thể bạn.
Một số gợi ý sau đây sẽ giúp bữa ăn của bạn đảm bảo an toàn hơn, đó là ăn chín uống sôi, không ăn đồ tái sống, tuyệt đối không dụng đến tiết canh. Đây là những quy tắc bất di bất dịch nếu bạn muốn sở hữu một cơ thể khỏe mạnh, bên cạnh đó là một số lưu ý đi kèm như sau.
Bảo quản thực phẩm kỹ lưỡng, trước khi ăn cần hâm nóng để vi khuẩn được tiêu diệt hoàn toàn. Khi chế biến thực phẩm luôn rửa tay thật sạch, phân loại thớt chuyên dùng cho đồ sống và chuyên dùng cho đồ chín, bếp luôn sạch sẽ và khô ráo, kiểm tra nguồn nước dùng hằng ngày ở nhà bạn.
Biến chứng khi nhiễm các loại ký sinh trùng
Đối với lục phủ ngũ tạng, những căn bệnh do ký sinh gây ra có thể tác động tiêu cực đến gan, não, phổi, thận, đường tiêu hóa,… Điều này trực tiếp ảnh hưởng đến thể lực và tinh thần người mắc phải, đặc biệt đối với những đối tượng đang trong giai đoạn phát triển là một thiệt thòi lớn.
Một số biến chứng nguy hiểm như giun đi lạc đến chỗ cơ quan quan trọng, tắc ruột, sán ăn lên tới não, rối loạn tim mạch, thiếu máu, suy dinh dưỡng,… Ký sinh lây nhiễm vô cùng ghê gớm, qua con đường ăn uống bạn có thể là nguyên nhân khiến cho cả gia đình bị lây nhiễm.
Những căn bệnh do ký sinh gây ra ảnh hưởng lâu dài, sau khi chữa trị cũng sẽ mất rất nhiều thời gian để hồi phục. Để càng lâu, thời gian hồi phục như ban đầu càng thấp, vậy nên bạn cần tìm đến bác sĩ ngay khi có những triệu chứng đầu tiên.
Kết luận
Bài viết trên đã tổng hợp những thông tin bổ ích về ký sinh trùng, chắc hẳn bạn đã nắm rõ được loại bệnh nhiễm khuẩn nguy hiểm này để biết cách bảo vệ bản thân và gia đình. Nếu còn thắc mắc về bất kỳ loại bệnh nào, bạn hãy để lại một bình luận, chúng tôi sẽ giải đáp câu hỏi ở bài viết tiếp theo.
