Nấm Candida là một phần trong hệ vi sinh tự nhiên của cơ thể con người, có thể được tìm thấy bên trong âm đạo, đường tiêu hóa, và miệng. Tùy theo vị trí bị nhiễm nấm mà bệnh sẽ có biểu hiệu, cách điều trị khác nhau. Vì thế, bạn cần đọc bài viết bên dưới để hiểu thêm về loại nấm này cũng như cách phòng ngừa và điều trị.
Nhiễm nấm Candida là gì?
Nấm Candida là tế bào nấm có dạng hình cầu hay bầu dục, thuộc nhóm nấm men. Chúng có kích thước từ 3 đến 6 um và thường sống hoại sinh ở hệ tiêu hóa của người hay âm đạo, ngoài ra, có một số ít sẽ xuất hiện ở trên da của cơ thể.
Nhiễm nấm Candida là một loại bệnh nhiễm khuẩn do nấm men gây ra, có thể làm ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận của cơ thể. Đa số các trường hợp, loại nấm này vô hại nhưng khi phát triển quá mức có thể sẽ gây nên các bệnh lý nhiễm trùng nấm và nhiều triệu chứng khó chịu.
Tổng quan về nấm Candida
Nấm Candida có khả năng gây ra một số bệnh lý nhiễm trùng bên trong cơ thể, đặc biệt là Candida Albicans. Thông thường, Candida sẽ được kiểm soát bởi hệ thống miễn dịch và các vi khuẩn có lợi bên trong cơ thể. Tuy nhiên, đôi khi môi trường vi khuẩn của cơ thể bị rối loạn bởi các loại thuốc kháng sinh, độ ẩm, các tác nhân khác sẽ khiến nấm men phát triển quá mức, bám vào các cơ quan, gây ra bệnh.
Nhiễm Candida có thể sẽ không gây ra các triệu chứng cụ thể ở nhóm người khỏe mạnh nhưng nếu một người có hệ thống miễn dịch của suy yếu do bệnh tật (đặc biệt tiểu đường hoặc AIDS) sẽ có thể gây ra những triệu chứng rõ ràng hơn. Nhiễm nấm hiếm khi bệnh gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng có thể gây ra rất nhiều khó chịu.
Các trường hợp trở nên nghiêm trọng là do nấm Candida đã xâm nhập vào trong máu và không được điều trị kịp thời. Vì vậy, cách tốt nhất để điều trị và phòng ngừa bệnh là cần tìm hiểu dấu hiệu nhiễm Candida.
Những triệu chứng thường gặp khi bị nhiễm bệnh
Tùy thuộc vào vị trí bị nhiễm nấm và mức độ nhiễm khác nhau mà sẽ có những triệu chứng khác nhau. Một vài triệu chứng thường gặp có thể kể đến như:
- Nhiễm nấm Candida ở da: Xuất hiện những đốm màu đỏ hoặc trắng ở da, các đốm này thường sẽ ngứa, rát, đôi lúc có thể sưng lên.
- Nhiễm Candida phụ khoa: Phụ nữ bị nhiễm, âm đạo sẽ bị ngứa, nóng rát, tấy đỏ. Đặc biệt là lúc tiểu tiện. Khi quan hệ tình dục sẽ có cảm giác rất đau và khó chịu. Dịch tiết ra từ âm đạo thường bị vón cục và trắng đục. Nam giới bị nhiễm thường có những triệu chứng là cảm giác châm chích, ngứa và đau ở đầu dương vật.
- Nhiễm nấm Candida ở miệng, lưỡi: thường hay được gọi là bệnh tưa miệng. Triệu chứng là bên trong miệng, đặc biệt là ở trên lưỡi, vòm miệng và xung quanh môi sẽ xuất hiện những mảng trắng như sữa đông. Nếu bạn cố cạo sạch lớp màu trắng này sẽ thấy lớp niêm mạc bị viêm, đỏ, có thể chảy máu nhẹ.
- NhiễmCandida ở thực quản: Sẽ khiến cho việc nuốt bị đau và trở nên khó khăn đơn, có thể gây đau ở khu vực phía của ngực, sau xương ức.
- Nhiễm nấm Candida toàn thân: Khi bị lan vào máu, có thể gây ra các cơn sốt, ớn lạnh, sốc và suy đa tạng.
Dấu hiệu nhận biết khi bị viêm âm đạo do nấm Candida
Nấm Candida sẽ có thế gặp ở nhiều bộ phận khác nhau trên cơ thể như miệng, họng, thực quản, móng tay, da,… trong đó ở vùng âm đạo là phổ biến nhất. Các triệu chứng lâm sàng có thể sẽ tùy theo mức độ nhiễm và tình trạng của mỗi người. Thông thường những biểu hiện thường gặp nhất là:
- Dịch âm đạo tiết nhiều, ra nhiều khí hư bất thường, màu trắng và vón cục bám vào thành từng mảng.
- Vùng âm đạo sẽ bị ngứa ngáy rất khó chịu.
- Người bị bệnh sẽ có cảm giác đau khi đi tiểu, nóng, bỏng rát ở vùng kín, đặc biệt là khi quan hệ tình dục.
- Một số trường hợp nặng sẽ có thể gây sưng tấy, phù nề môi lớn, môi bé, âm hộ, lan ra cả vùng bẹn và đùi.
Khi bạn có bất kỳ một dấu hiệu nhiễm nấm Candida nào trong các dấu hiệu trên thì hãy đến ngay các cơ sở y tế uy tín, gặp các bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời. Tránh để tình trạng kéo dài sẽ ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt và dễ gây ra nhiều nguy hiểm cho cơ thể.
Nguyên nhân khiến bạn bị nhiễm nấm Candida là gì?
Trên thực tế, nấm Candida luôn tồn tại sẵn bên trong cơ thể con người. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể làm tăng khả năng sự phát triển, khiến chúng ngoài tầm kiểm soát, các yếu tố đó có thể bao gồm:
- Dùng không đúng liều lượng kháng sinh so với chỉ định của bác sĩ (tự ý uống thuốc, dùng quá liều,…)
- Tác dụng phụ của loại thuốc corticosteroid hay một số thuốc điều trị ung thư khiến hệ miễn dịch bị suy giảm
- Ảnh hưởng của các bệnh khác như ung thư, đái tháo đường, AIDS,…
- Răng giả không được sử dụng đúng cách trong thời gian dài
- Lạm dụng trong việc sử dụng các loại thuốc tránh thai
- Ngoài ra còn có các yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng nấm Candida như: Mang thai, béo phì, thời tiết nắng nóng, mặc quần áo quá chật, vệ sinh kém,…
Đối tượng nguy cơ bị mắc bệnh nhiễm nấm Candida
Nấm Candida thường sẽ dễ có cơ hội phát triển và gây ra bệnh ở tất cả mọi đối tượng nhưng phụ nữ thường có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn. Ngoài ra, một số nhóm người cũng có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn người bình thường có thể kể đến như:
- Những người có hệ miễn dịch bị suy yếu như phụ nữ có thai, trẻ sơ sinh, người bị tiểu đường, những người nhiễm HIV/AIDS.
- Người dùng các loại kháng sinh, thuốc corticoid dài ngày.
- Người được điều trị ung thư bằng xạ trị, hóa trị.
- Người giữ gìn vệ sinh cơ thể kém.
- Người đeo răng giả.
Phương pháp để chẩn đoán và điều trị như thế nào?
Các bệnh nhiễm nấm Candida cần được phát hiện và điều trị kịp thời để tránh nguy cơ nhiễm trùng đến các cơ quan nội tạng khác. Vì vậy, nếu nhận thấy bản thấy có bất kỳ dấu hiệu nhiễm nấm nào thì hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn các phương pháp chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Phương pháp để chẩn đoán nhiễm nấm Candida
Để chẩn đoán được bệnh nhiễm nấm Candida, các bác sĩ sẽ hỏi bạn về tiền sử bệnh, chế độ ăn uống, việc sử dụng các thuốc điều trị và các loại kháng trong thời gian gần đây. Nếu xuất hiện các triệu chứng nhiễm nấm ở trên da, bác sĩ sẽ hỏi về tình trạng chăm sóc da, có thường xuyên tiếp xúc với nước hay bị ẩm, ít thông thoáng quá mức không.
Bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh tưa miệng, nhiễm nấm Candida ở da hoặc âm đạo thông qua những triệu chứng lâm sàng và các kiểm tra, thăm khám thông thường. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, bác sĩ sẽ có thể chỉ định lấy mẫu từ các vị trí bị nhiễm nấm đi nuôi cấy, xét nghiệm.
Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định làm các xét nghiệm khác như xét nghiệm máu, test HIV, kiểm tra đường huyết, test HIV,… nếu nghi ngờ nguyên nhân làm bệnh nhân nhiễm nấm bắt nguồn từ các bệnh này.
Để chẩn đoán được viêm thực quản do Candida, bác sĩ sẽ sử dụng nội soi thực quản để quan sát hình ảnh bên trong họng, có thể sẽ sử dụng nội soi và lấy mẫu mô từ vùng thương tổn để kiểm tra trong phòng thí nghiệm.
Phương pháp để điều trị khi bị nhiễm nấm Candida
Để có thể điều trị nhiễm nấm này cần phụ thuộc vào khu vực, vị trí bị ảnh hưởng và mức độ nghiêm trọng của bệnh. Có thể kể đến một số phương pháp điều trị phổ biến, thường được sử dụng như sau:
- Nhiễm nấm Candida ở da: Thường sẽ được điều trị bằng các loại kem bôi hoặc thuốc chống nấm. Bên cạnh đó, khu vực bị ảnh hưởng cũng cần được vệ sinh khô ráo, sạch sẽ và tránh khỏi những sự tổn thương, khô và nứt nẻ.
- Viêm thực quản: Thường được điều trị bằng thuốc chống nấm qua đường uống, phổ biến nhất là Fluconazole.
- Nấm Candida ở âm đạo: Điều trị bằng thuốc kháng nấm, bôi trực tiếp vào âm đạo hay dạng viên nén, thuốc đạn đặt vào âm đạo. Đồng thời, người bệnh cũng cần kiêng quan hệ tình dục trong lúc điều trị để tránh việc lây nhiễm cho bạn tình. Các loại thuốc phổ biến gồm: Miconazole, Clotrimazole, Femstat, Mycostatin,…
- Bệnh tưa miệng (Candida ở miệng): Thường được điều trị bằng thuốc chống nấm, thuốc bôi, như Clotrimazole và Mycostatin.
- Nhiễm nấm Candida trong máu hay cơ quan nội tạng: Thường được điều trị bằng các loại thuốc tiêm tĩnh mạch như Voriconazole. Đối với người có số lượng bạch cầu thấp có thể dùng một số loại thuốc chống nấm thay thế khác như Micafungin hoặc Caspofungin.
- Viêm khớp do nấm: Thường được điều trị bằng thuốc chống nấm như Fluconazole và Amphotericin B.
- Candida ở ổ bụng: Thường được điều trị bằng Amphotericin B, Micafungin, Caspofungin.
- Viêm màng não: Thường được điều trị bằng thuốc chống nấm Amphotericin B kết hợp cùng với Flucytosine.
Làm sao để phòng ngừa bị nhiễm nấm Candida?
Người bệnh có thể phòng ngừa các khả năng nhiễm nấm Candida bằng cách giữ cho cơ thể sạch sẽ và khô ráo. Đối với những người mắc bệnh tiểu đường hay các bệnh lý tự miễn khác nên sử dụng thêm thuốc kháng sinh theo chỉ dẫn của bác sĩ và xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lý.
Nên mặc đồ lót bằng vải cotton để da được thoáng khí, tránh việc tích tụ độ ẩm. Không nên mặc quần áo ẩm hoặc ướt. Ngoài ra, người bệnh cần sử dụng quần áo phù hợp khi luyện tập thể thao và thuốc kháng sinh theo chỉ dẫn của bác sĩ. Không nên quá lạm dụng thuốc, vì điều này sẽ làm tăng nấm men trong cơ thể và có thể gây ra các hệ quả không mong muốn.
Thông thường, ở người khỏe mạnh, nhiễm nấm Candida có thể điều trị được và không gây ra các biến chứng nguy hiểm. Trong trường hợp bị tái nhiễm nấm, người bệnh có thể cần sử dụng một đợt kháng sinh kéo dài để điều trị. Tuy nhiên, khi bạn cần thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn cho bản thân.
Kết luận
Nấm Candida có thể chỉ gây ra nhiều khó chịu và hiếm khi gây ra các biến chứng nghiêm trọng nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời vẫn có thể khiến bệnh trở nên nguy hiểm. Tin rằng bài viết trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về loại nấm này cũng như các cách để phòng tránh và phát hiện, điều trị kịp thời khi có các dấu hiệu.