Trùng roi xanh là một cá thể sống trong nước, thường là nguyên nhân tạo nên các mảng váng xanh trên bề mặt các ao, hồ. Trùng roi xanh thường thấy rất nhiều ở những vùng nước mặn và chúng sinh sản rất nhanh. Chúng mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng có những mặt hại.
Trùng roi xanh là gì?
Trùng roi xanh còn có cái tên gọi khác là Euglena viridis, chúng là một loại trùng sống ở dưới nước. Dạng nguyên sinh đơn bào cơ nhỏ, cơ thể chỉ có kích thước khoảng 0,05mm và thường tạo nên các mảng váng xanh trên bề mặt ao và hồ.
Trùng roi thường sống trong nước ngọt, hồ, đầm ruộng, ao và kể các các vũng nước mưa. Chúng thường sinh sản nhanh và tạo thành các váng đủ để đổi màu vùng nước thành màu xanh lá cây.
Lớp tảo này có một đặc điểm là giúp làm sạch cho môi trường nước, và trùng roi cũng là thức ăn của một số loài động vật thủy sinh khác. Vậy nên chúng có vai trò rất quan trọng đối với thiên nhiên, môi trường cũng như con người.
Tập tính của trùng roi
Cơ thể trùng roi xanh có hình thoi với đuôi nhọn và đầu tù, chúng có một đuôi roi dài xoáy vào nước để giúp cơ thể di chuyển vừa tiến vừa xoay. Cấu tạo gồm hai phần là nhân và chất nguyên sinh chứa các chất diệp lục như thực vật, điểm mắt và các hạt dự trữ và không bào co bóp.
Ở những nơi có ánh sáng nhiều, các hạt diệp lục giúp trùng roi có thể dinh dưỡng với hình thức tự dưỡng giống như thực vật. Nếu như trong môi trường thiếu ánh sáng hoặc tối, trùng roi vẫn có thể duy trì sự sống, bằng cách đồng hóa các chất dinh dưỡng ở trong nước, hình thức này gọi là dị dưỡng.
Trùng roi xanh hô hấp thông qua quá trình trao đổi khí qua màng tế bào. Nhưng quá trình bài tiết của trùng roi là điều chỉnh áp suất thẩm thấu nhờ không bào co bóp. Trùng roi rất thích nơi có ánh sáng và có khả năng hướng sáng, nó có thể cảm nhận ánh sáng nhờ điểm mắt và bơi hướng về chỗ sáng nhờ roi của mình.
Trùng roi xanh sinh sản theo hình thức vô tính, nó phân đôi theo chiều chiều dọc cơ thể. Nhân nằm nằm ở phía sau cơ thể sẽ phân đôi đầu tiên, các chất nguyên sinh và các bào quan lần lượt phân chia tiếp theo, và cuối cùng cá thể sẽ chia thành hai trùng roi mới.
Tập đoàn trùng roi
Tập đoàn trùng roi thường được bắt gặp trên các ao, hồ hay các giếng với những hạt hình cầu đối xứng mặt trời. Đường kính của tập đoàn này khoảng 1mm thường bơi lơ lửng và xoay tròn. Tập đoàn này có tên tiếng anh là Volxox hay Vôn-vốc, với hàng nghìn cá thể hình quả lên xếp thành bề mặt.
Tập đoàn này có hình quả lê di chuyển bằng cách dùng 2 roi hướng ra ngoài. Chúng sinh sản bằng hình thức vô tính và hữu tính. Đây bao gồm tập đoàn mẹ và tập đoàn con nằm trong tập đoàn mẹ.
Tập đoàn con được sinh ra với hình thức sinh sản vô tính, một số cá thể trong tập đoàn phân chia để tạo ra tập đoàn mới. Vậy nên muốn thoát ra ngoài phải đợi tập đoàn mẹ chết đi.
Bên cạnh đó thì sinh sản hữu tính, một số cá thể rụng rời và chuyển trực tiếp thành giao tử cái. Trong đó một số cá thể chuyển thành tế bào đực, và mỗi tế bào đực tiến hành phân chia để cho hàng trăm giao tử đực có roi bơi. Sau khi được tung vào nước, nó sẽ tìm đến giao tử cái để tiến hành hợp tử, hợp tử này được phân cắt để tạo ra tập đoàn con mới nằm bên ngoài tập đoàn mẹ.
Tập đoàn trùng roi được coi là một nhóm động vật đơn bào tuy có nhiều tế bào. Bởi vì mỗi tế bào vận động và dinh dưỡng độc lập, đây được coi là một hình ảnh nổi bật về mối quan hệ về nguồn gốc giữa động vật đa bào và đơn bào.
Tìm hiểu hình thức dinh dưỡng và sinh sản của trùng roi
Trùng roi xanh có cách thức dinh dưỡng và sinh sản đặc trưng của loài trùng roi. Với các đặc điểm cấu tạo cơ thể giúp chúng có thể tồn tại và phát triển ở môi trường nước, với tốc độ sinh sản rất nhanh và số lượng lớn.
Trong tập đoàn trùng roi cũng có thể bao gồm các loài động vật nguyên sinh nguyên thủy khác đi kèm. Tuy nhiên nó cũng có các đặc điểm chung để có thể tồn tại, là đều di chuyển nhờ bằng roi, có thể là một roi và nhiều roi.
Bên cạnh đó nó còn chứa nhiều đặc điểm khác như có thể tự dưỡng và dị dưỡng, điều này thường xảy ra ở các trùng roi thực vật. Hoặc nó có thể chỉ dinh dưỡng bằng hình thức dị dưỡng, ở trùng roi động vật.
Hay hô hấp thông qua màng trên cơ thể, có đường lấy thức ăn rất ổn định nhưng đường tiêu hóa thức ăn lại không được ổn định như vậy. Bài tiết và điều chỉnh áp suất thẩm thấu nhờ không bào tiến hành co bóp, sinh sản theo hình thức vô tính theo cách phân đôi.
Dinh Dưỡng
Trùng roi xanh có hình thức dinh dưỡng vừa giống thực vật và vừa giống động vật. Hai hình thức chủ yếu là tự dưỡng giống thực vật và dị dưỡng giống động vật. Với đa dạng hình thức dinh dưỡng giúp chúng có thể tồn tại và phát triển nhanh.
Ở nơi có ánh sáng nhiều và lớn, trùng roi phát triển rất nhanh, một phần bởi nó là loài nguyên sinh hướng sáng. Ở môi trường đầy đủ ánh sáng, trùng roi xanh sẽ tiến hành dinh dưỡng như thực vật với hình thức tự dưỡng. Cơ thể chúng có màu xanh, với số lượng lớn sẽ khiến màu nước đổi màu trở thành màu xanh lá.
Đến khi không có ánh sáng hoặc ánh sáng trở nên tối dần, cơ thể chúng sẽ mất dần màu xanh vốn có. Chúng dinh dưỡng bằng cách đồng hóa những chất hữu cơ có sẵn, và nó sẽ hòa tan bởi các sinh vật khác chết phân hủy ra. Hình thức này được gọi là dị dưỡng giúp chúng có thể sinh tồn và phát triển trong môi trường thiếu sáng.
Trùng roi hô hấp bằng cách trao đổi không khí qua màng tế bào. Không bào của cơ thể co bóp tập trung các nước thừa cùng sản phẩm tiết rồi thải ra ngoài. Việc này góp phần điều chỉnh áp suất thẩm thấu của cơ thể trùng roi.
Cách trùng roi xanh sinh sản như thế nào?
Trùng roi sinh sản bằng hình thức vô tính, chính cơ thể nó sẽ tự phân chia để tạo ra trùng roi con. Sau nhiều lần phân chia, sẽ tạo ra nhiều cơ thể con mới, với tốc độ sinh sản nhanh và nhiều như vậy. Trùng roi phát triển thành tập đoàn và phát triển thêm hình thức sinh sản hữu tính.
Trong quá trình sinh sản vô tính, nhân phía sau cơ thể trùng roi xanh sẽ phân đôi trước, các chất nguyên sinh và bào quan sau đó lần lượt được phân chia. Các chất nguyên sinh và bào quan ở đây là các hạt diệp lục, điểm mắt và không bào lần lượt tiến hành quá trình phân chia.
Sau khi nhân và roi tách nhau hoàn toàn, thì màng tế bào bắt đầu tách đôi, cơ thể này được chia đôi theo chiều dọc của cơ thể. Sau quá trình tách đôi, trùng roi sẽ được phân chia thành hai trùng roi mới. Hình thức sinh sản vô tính này được gọi là phân đôi theo chiều dọc của cơ thể.
Trùng roi có thể dễ dàng tìm thấy ở đâu?
Chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy trùng roi ở các hồ, ao và đầm ruộng hay thậm chí là ở các vũng nước mưa. Với thời gian tồn tại lâu, trùng roi thường sinh sống và phát triển thành tập đoàn, tập đoàn này có số lượng lên đến 8 nghìn tế bào.
Trùng roi xanh có thể dễ dàng tìm kiếm ở các vùng nước, nhưng thường sẽ dễ thấy chúng hơn ở các vùng nước ngọt nhiều ánh sáng. Với môi trường đầy đủ sáng sáng và chất dinh dưỡng, chúng sẽ có màu xanh lá đặc trưng của cơ thể.
Việc tồn tại trong môi trường nước này mang lại rất nhiều lợi ích cho môi trường cũng như con người. Tuy nhiên thứ gì cũng có hai mặt, nó cũng mang lại những điều tiêu cực cho sức khỏe của con người, và có thể là mầm mống gây bệnh ảnh hưởng cực kỳ nguy hiểm tới con người.
Lợi ích trùng roi xanh mang lại
Lợi ích đầu tiên không thể không kể đến đó chính là trùng roi xanh mang lại cho môi trường một tác động tích cực. Chúng giúp dọn dẹp ô nhiễm nguồn nước, giúp môi trường nước được sạch hơn và không có các chất bẩn nguy hiểm.
Trùng roi còn là thức ăn của một số loài động vật thủy sinh, việc có thể lấy trùng roi nuôi các động vật thủy sinh giúp mang lại cho con người những lợi ích về kinh tế mà không cần tốn quá nhiều chi phí.
Với những lợi ích với môi trường và không gian cũng như với con người mà nó mang lại. Trùng roi có vai trò cực kỳ quan trọng đối với thiên nhiên nói chung và đối với con người nói riêng.
Tác hại
Ngược lại, trùng roi xanh cũng mang lại những tác hại tiêu cực tới sức khỏe con người. Những tác hại này có thể ảnh hưởng cực kỳ lớn tới sức khỏe và tính mạng của con người vì thế cần phải chú ý.
Một số loài trùng roi ký sinh có thể gây hại như gây các bệnh truyền nhiễm. Những bệnh truyền nhiễm này cực kỳ nguy hiểm và nổi bật là trùng roi âm đạo đã được nhắc đến rất nhiều lần.
Bên cạnh đó tại châu Phi, trong một số trường hợp, trùng roi ký sinh gây ra bệnh ngủ ở con người. Điều này khiến cơ thể bị mệt mỏi và mất sức không thể hoạt động nhiều như bình thường gây ảnh hưởng rất tiêu cực đến chất lượng cuộc sống cũng như quá trình sinh hoạt.
Không chỉ ở con người, trùng roi còn gây một số tác hại đáng lưu ý khi kí sinh ở động vật. Nhiều động vật bị viêm, bệnh truyền nhiễm hàng loạt theo bầy đàn khiến chúng không thể kiếm ăn và sinh tồn được, có nguy cơ chết với số lượng lớn.
Kết luận
Trên đây là tổng hợp các thông tin đầy đủ và chi tiết về loài trùng roi xanh. Mong rằng những kiến thức này sẽ giúp ích nhiều cho bạn trong quá trình tìm hiểu về loài nguyên sinh này.
