Bệnh giun đũa chó rất phổ biến tại Việt Nam vì nhiều gia đình nuôi chó cưng nhưng điều kiện vệ sinh, môi trường lại không đảm bảo. Giun đũa chó có thể để lại bệnh ở các nội tạng mà chúng tấn công, nhất là ở da, cơ, gan, thận, mắt, não… Vậy dấu hiệu nào cho thấy bạn đã nhiễm bệnh giun đũa chó, cách nào để phòng bệnh hiệu quả nhất?
Bệnh giun đũa chó là gì?
Bệnh giun đũa chó là một dạng truyền nhiễm do loài Toxocara canis ký sinh ở chó gây bệnh cho người. Bệnh phổ biến trên toàn cầu nhưng xảy ra chủ yếu ở các nước đang phát triển. Phần lớn, người nhiễm giun đũa chó không có triệu chứng hoặc triệu chứng không rõ ràng nhưng với trường hợp bệnh nặng sẽ có dấu hiệu viêm phổi, giảm thị lực một mắt, gan – lách to, nổi mề đay… Do đó, khi nhiễm giun thì không có triệu chứng nhưng khi giun phát triển với số lượng nhiều sẽ có triệu chứng và cần điều trị để không bị các di chứng đáng sợ.
Toxocara canis nhỏ hơn hầu hết các loài khác trong họ giun đũa (giun tròn). Giun đũa chó có dạng hình ống đơn giản, với phần ruột hoàn chỉnh. Giun đũa chó là loài đơn tính, có sự khác biệt rõ ràng giữa con đực và con cái. Con đực dài từ 4-6 cm, nhỏ hơn con cái. Phần đuôi sau của con đực cong theo hình bụng và phần đuôi nhọn. Con đực có một tinh hoàn hình ống đơn cùng với các gai đơn giản, cho phép chuyển tinh trùng trực tiếp. Giun cái thường dài khoảng 6,5 cm nhưng có thể dài tới 15 cm cùng buồng trứng rất lớn và mở rộng. Tử cung chứa tới 27 triệu trứng cùng một lúc. Trứng giun đũa có màu nâu và gần như hình cầu. Trứng có kích thước 75-90 micromet và có khả năng chống chọi tốt với thời tiết khắc nghiệt và các loại hóa chất khác nhau.
Nguyên nhân bị nhiễm giun đũa chó
Trẻ em dễ bị lây nhiễm giun đũa chó qua đường phân – miệng hơn người lớn. Trẻ nhỏ thường chơi ở sàn nhà, sân vườn, công viên… nên nhiều khả năng tay bẩn dính phải trứng giun đũa chó và bỏ vào miệng.
Ngoài ra, những gia đình, khu vực có nuôi nhiều chó cũng có nguy cơ nhiễm giun đũa Toxocara canis hơn. Thế giới ghi nhận Toxocara canis chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ em ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt là các nước đang phát triển thì tỷ lệ bệnh lưu hành cao hơn.
Tham khảo thêm:
- Ký sinh trùng – Sinh vật mang đến nguy hiểm tiềm tàng
- Nấm Candida – Những thông tin hữu ích mà bạn cần biết
Phương thức lây truyền bệnh giun đũa chó
Giun đũa chó trưởng thành ký sinh trong ruột chó. Giun đẻ trứng và thải ra môi trường bên ngoài theo phân chó. Trứng phát triển trong môi trường đất từ 2 – 3 tuần và có thể sống đến 2 năm nhờ được bao bọc bằng lớp vỏ dày.
Trứng giun bay dính vào thức ăn, rau sống, nguồn nước hoặc bàn tay bẩn của người khi chơi đùa với chó, đất cát rồi đưa lên miệng.
Khi trứng lọt vào ruột người sẽ nở thành ấu trùng. Ấu trùng theo đường máu chu du đến các nội tạng: mắt, gan, phổi, não… và gây bệnh tại các vị trí này.
Triệu chứng bệnh giun đũa chó
Các triệu chứng bệnh giun đũa chó phụ thuộc vào số lượng ấu trùng Toxocara canis đã nuốt vào cơ thể, thời gian nhiễm bệnh, vị trí cơ thể bị giun đũa ký sinh và tùy thuộc vào phản ứng miễn dịch với ký sinh trùng ở từng người.
Hầu hết người bị nhiễm giun đũa chó thường không có triệu chứng nên nhiều người không biết mình bị nhiễm bệnh. Chỉ khi giun đũa chó phát triển với số lượng lớn, tấn công vào các cơ quan nội tạng trong cơ thể, người bệnh mới có thể xuất hiện các triệu chứng như: sốt, thở khò khè, ho, đau bụng, mệt mỏi, phát ban trên da gây ngứa (mề đay), viêm phổi, gan to, lách to.
Bệnh giun đũa chó nếu tấn công ở mắt thường chỉ ảnh hưởng một bên mắt. Các triệu chứng của bệnh giun đũa chó ở mắt có thể gây đau và đỏ mắt, sẹo và tổn thương võng mạc, vấn đề thị lực thậm chí có thể gây mù.
Tham khảo thêm:
- Nhận diện 4 dấu hiệu bị giun đũa chó? Cách điều trị thế nào?
- Bệnh giun đũa: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị
- Tìm hiểu tác hại của giun đũa kí sinh trên cơ thể
Các thể bệnh giun đũa chó ở người
Bệnh do ấu trùng Toxocara spp. di chuyển nội tạng: gặp ở trẻ nhỏ nhiều hơn người lớn, chủ yếu trẻ từ 1 – 4 tuổi. Người bệnh thường gặp ít nhất một trong những dấu hiệu như: sốt nhẹ, sốt thoáng qua, ăn ít, tiêu chảy, sụt cân, buồn nôn, đau người, mệt mỏi, khó thở nhẹ, ho có đờm… Các dấu hiệu trên có thể tự hết sau nhiều tuần (khi ấu trùng chết).
Bệnh do ấu trùng di chuyển đến hệ thần kinh: nếu ấu trùng giun đũa chó tấn công lên não gây tổn thương thần kinh trung ương, người bệnh có thể viêm màng não, dẫn đến xuất hiện các cơn động kinh hoặc với các triệu chứng kèm theo đặc trưng của cơ quan liên quan.
Bệnh ấu trùng di chuyển do Toxocara spp. ở mắt: chủ yếu trẻ dưới 8 tuổi bị giun đũa chó tấn công gây viêm mủ nội nhãn, u hạt võng mạc chu biên và u hạt cực sau võng mạc; đặc biệt bệnh viêm màng bồ đào chiếm nhiều nhất.
Bệnh do ấu trùng Toxocara spp. không điển hình: phần lớn, người mắc bệnh không có triệu chứng hoặc triệu chứng không rõ ràng như: mệt mỏi, khó thở, mẩn ngứa, sốt nhẹ, viêm phổi…
Thể bệnh do ấu trùng Toxocara spp.: những ca bệnh không thuốc các thể kể trên như đau ở vùng gan do gan to, lách to, nổi hạch hay bất cứ cơ quan nào bị xâm nhiễm. Ngoài ra, bệnh giun đũa chó còn có thể biểu hiện ở khớp, cơ, da, tim.
Biến chứng bệnh giun đũa chó
Bệnh giun đũa chó ít gây các biến chứng tuy nhiên ở một số trường hợp hiếm gặp vẫn thể dẫn đến mù lòa, các bệnh ở não – thần kinh nghiêm trọng, thậm chí tử vong.
Cách chẩn đoán bệnh nhiễm toxocara canis
Khám triệu chứng lâm sàng: bác sĩ sẽ hỏi thăm bệnh sử, quá trình tiếp xúc chó cưng, môi trường sống, nghề nghiệp, công việc hàng ngày… Đồng thời, người bệnh chia sẻ về các triệu chứng gặp phải, thời gian xảy ra các dấu hiệu này.
Xét nghiệm máu: đây là bằng chứng quan trọng để xác định người bệnh có nhiễm giun đũa chó. Chính kháng thể là các protein mà hệ thống miễn dịch tạo ra để giúp cơ thể chống lại sự tấn công của giun đũa chó.
Cách điều trị bệnh giun đũa chó
Bệnh giun đũa chó hiện nay điều trị dễ dàng.Các loại thuốc diệt ký sinh trùng đều có thể trị được giun đũa chó. Có những thuốc phải dùng dài ngày, có những thuốc chỉ cần dùng 1 liều. phương pháp điều trị tiêu chuẩn là một đợt dùng thuốc albendazole kéo dài 5 ngày. Người bệnh có thể được dùng kèm với corticosteroid để ngăn chặn phản ứng dị ứng với giun đũa chó. Ngoài ra, với những trường hợp người bệnh bị di chứng xảy ra, tùy vào vị trí gây bệnh mà có thể phải phẫu thuật, dùng thuốc tẩy giun sán…
Cách phòng ngừa bệnh giun đũa chó
Bạn vẫn có thể nuôi cún cưng nhưng vẫn phòng được bệnh giun đũa chó bằng các biện pháp đơn giản sau:
Với cún cưng
- Tại khu vực nhà bạn, lau chùi sạch sẽ chuồng trại, khu vực cún cưng lui tới, đặc biệt trên ghế, giường ngủ ít nhất 1 lần mỗi tuần.
- Thu dọn phân cún cưng, không để bừa bãi ngoài đường và cột chặt miệng túi bỏ vào thùng rác có nắp đậy.
- Sau khi chơi đùa, tắm rửa, chăm sóc cún cưng… cần rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước sạch.
- Ngay khi chỉ chạm vào cún cưng, trước và sau khi ăn, bạn cũng cần rửa tay.
- Đưa chó, mèo… của bạn đến bác sĩ thú y để kiểm tra và tẩy bệnh giun đũa định kỳ.
Với trẻ nhỏ
- Vệ sinh sạch sẽ đồ chơi của trẻ, hướng dẫn trẻ cách rửa tay và giải thích sự nguy hiểm khi ngậm tay, đưa tay lên miệng, mắt.
- Nhìn xung quanh sân chơi của trẻ có đảm bảo vệ sinh chưa, trước khi cho trẻ chơi.
Bệnh giun đũa chó Toxocara canis rất phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt ở trẻ nhỏ dưới 8 tuổi do nhiễm ấu trùng giun đũa của cún cưng. Việc phòng ngừa rất quan trọng để không mắc bệnh nhưng cũng cần xét nghiệm, khám định kỳ nếu thấy triệu chứng nghi ngờ hoặc sống trong môi trường có nuôi cún cưng.
